عاشيقلار قفه‌خاناسي

صؤحبتيميز »عاشيق‌لار قفه‌سي«ندن‌دير. »گَجيل بازارچاسي«نين ايچريسينده »مشه احمد عمي«نين قفه‌سي. من اؤز آغزيندان ائشيدن صؤحبت‌لري عرض ائليرم؛ نه آز، نه چوخ!
… بو گؤي مچيد قاباغيندا قفه آچيبدي؛ اوردا ايشله‌مه‌ييبدي، گليب گجيل بازارچاسي کي شلوغ ايميش، اوردا آچيب. اورا هر يئردن: اهردن، دور و بر شهرستان‌لاردان حصير گتيررميشلر، ساتارميشلار. او زامانين صؤحبتين ائليرم کي پيشه‌وري دؤره‌سي‌ايميش. اوندا دا بو نام و نيشانلا ارک‌ده بير تالار واريميش، عاشيق‌لارين اوردا ييغينجاغي اولارميش.
باشچيسي‌دا »عاشيق حسين جوان«ايميش. بيزيم قفه‌ده ده کئچميش رحمتليک عاشيقلاردان »عاشيق حاج علي« واريميش. عاشيق حاج علي‌دن قاباق »گوموش کمر عاشيق علعسگر« واريميش کي باشيندا توخونمادان پاپاغي اولارميش و توخونمادان شال گئيرميش.
بير گون قفه‌ده بير اغتشاش دوشور. بير طرف دئيير: »گرک »عاشيق حاج علي« اوخويا؛ بير طرف ده دئيير: گرک »عاشيق عيسي« اوخويا. بو دعوالار کي دوشور، منيم آقامي (همن مشه احمد عمي‌ني) چاغيريرلار ارکين تالارينا کي، عاشيقلارين ييغينجاغي ايميش. دئييرلر: نه اولوبدي؟
اونو گرک دئيه‌سن! بو چيخير سئنه، دئيير کي: بير طرف دئيير: عاشيق عيسي اوخوسون، بير طرف دئيير: عاشيق حاج علي اوخوسون. من ده دئييرم کي ياريم‌ گون بيري اوخوسون، ياريم گون ده بيري اوخوسون. آقام دئيير اوردا منه اَل چالديلار.! بو بير خاطره آقام‌نان ايدي کي عاشيق‌لار قفه‌سينه مربوط اولاندي.
عاشيقلاردان دا قاباق دا کي بو قفه آچيلميشدي، بير سککيسي واريميش؛ چون قفه‌يه ائله آدام گليب گئتمزميش؛ يوک گتيرنلر گلرميشلر اوردا يورغونلوقلارين آلارميشلار. بو يورغونلوقلارين آلماقدا گئجه‌ني ده قالارميشلار اوردا. قيش زاماني اولاندا آقام هره‌سينه بير منقل اوت وئررميش کي او منقل‌ده قيزيشسينلار. قاپيني باغلارميش، گلرميش ائوينه. اوننان سورا سحر قاييدارميش.
قند يوخ ايميش؛ کيشميش‌نن چاي ايچرميشلر. آقام او زامان کي گؤرور داي بيرآز شاختا زاد اولاندا قفه‌يه هئچ کس گلمير، يوک ده کي تبريزه گتيرميرلر، – اوندا حيواننان گتيررميشلر- بو قالير معطل. گئدير »ميانا«دان »عاشيق بولود جوادي«ني گؤتورور گتيرير. بو قضيه نئچه ايل‌لردن سورادير.
آقام »عاشيق بولود جوادي«‌يه بيزيم اؤز ائويميزين بير طرفينده يئر وئرير. عاشيق بولود گلير اوخويور. اوننان سورا دئ او بيريسي، دئ او بيريسي: – »عاشيق حسين ناموري«، »عاشيق عيسي«، »عاشيق حاجي«، »عاشيق مصطفي«، »عاشيق حسن غفاري« و »عاشيق حسن اسکندري« يواش- يواش قفه‌ده اوخويورلار. نه اينکي بولاري دئمکده عرضيمي اونا يئتيريرم کي تمامي عاشيق‌لارا ائو وئريب؛ يوخ! اول باشلانيشيقدا او جورسينا بير ائو توتوب، اجاره ائلييب‌دير. بو ساياق عاشيقلار اوخويوب، بودا چاي ساتيب.
جماعت ييغيشيب، بودا چاي ياخجي ساتيبدي. اوننان سورا دئ ياواش- ياواش، ياواش- ياواش »عاشيق‌لار قفه‌سي« مشهور اولوبدي؛ »مشه احمد عمي قفه‌سي« مشهور اولوب؛ تا او زاماناجان کي هر گون آلتي دسته عاشيق ساعات به ساعات اوخويارميش. بو قفه‌نين قشح بير حوسن‌لريندن بيري بو ايدي کي بو قفه‌يه چايا گلمزديلر، قليانا گلمزديلر؛ بو قفه عاشيق‌لار اوچون مشهور اولموشدو؛ عاشيقا گلرديلر.
داي ياواش- ياواش گليرديلر عاشيق‌لاري تويلارا آپاريرديلار. مثلا اوچ نفر هامي اوردا رديفه سالينميشدي، هامي تويا دا گئديردي. اول انتخاب آقام‌نان ايدي. ايندي نؤبه فلان‌کسين‌کي‌دي. رديفه سالاردي کي هامي گئتسين تويا. چي ياخجي اوخويان، چي بيرآز دالي اوخويان؛ هاميسي گئتسين تويا. هدفي او ايدي. سورا جماعات آييلديقجان، عاشيق‌لارا ارزش وئرديقجان، هر کس گليب اوره‌يي ايسته‌ديگي عاشيقي انتخاب ائلرديلر. بيري گلردي »عاشيق حسين«ي آپاراردي، آيري بيري »عاشيق مصطفي«دان اؤتورو گلردي. عاشيق دئيردي کي، »منيم بويون- صاباحا تويوم وار. سيز تويوزو سالين اوچ گوندن سورايا.« بو ساياق، بو سبک‌له گئدردي قاباغا؛ چوخ باش آغريسي اولماسين، تا يئتيشدي بو انقلاب زامانينا.
البته، ياددان چيخماسين هئچ وقت منيم بؤيوک قارداشيم مصطفي کي داداش دئيرديک. الان آللاهين رحمتينه گئديب. او، قفه‌يه آقام‌نان باهم گلميشدي تا انقلاب زامانيناجان.
انقلاباجان آقامين ساغ قولو ايدي. دئمک اولار اوردا مديريت ده بو کيشي‌له ايدي. آقام چون قوجالميشدي، فقط بير بؤيوک کيمي اوتوراردي اوردا و قاريشمازدي. مديريتي وئرميشدي مصطفي داداشيما.
اودا عؤمرو بويو زحمت چکدي اوردا ؛ عؤمرو بويو ذلت چکدي؛ کاسيبچيليقنان، چتينليک‌لرنن اوز به اوز اولدو؛ تا انقلاب زامانيناجان او کيشي‌نين بؤيوک نقشي وار ايدي بو عاشيق‌لار قفه‌سي‌نين قورولماغيندا. آقام ايدي، سورا مصطفي قارداشيم کي اوردا ائلدارچيليق ائله‌ييب و جانين قويدو عاشيق‌لارين و قفه‌نين يولوندا.
انقلاب‌دان سورا دئديلر: »موسيقي حرام‌دي.« بيري دئدي: »ياخجي‌دي«، بيري دئدي: »پيس‌دي.« من اوچ ايل ده دده‌مين طرفيندن کي يوردو بوش قالماسين، عاشيقلاري اوخوتدوردوم. اوچ ايلدن سورا گلديلر سازلاري آپارديلار.
آردي وار