پل قلاتاسيان سردشت يادگاري از دوران ساساني در آذربايجان‌غربي

پل تاريخي قلاتاسيان که از جاذبه هاي تاريخي شهرستان مرزي سردشت در استان آذربايجان غربي محسوب مي شود مربوط به دوره قاجاريه است که برروي پايه‌هاي ساساني بنا شده است؛ علي‌رغم اينکه مقاومت اين پل ضعيف شده اما همچنان براي اهالي روستا نبي آباد، قلاتاسيان و سپيدار و ساير مسافران و گردشگران منطقه قابل استفاده است.
بناي اوليه اين پل تاريخي مربوط به دوره ساسانيان است که به مرور زمان و بواسطه اهميت و جايگاه مهم آن در زيبايي منطقه و کابرد آن بارها مورد تعميرات جزيي قرار گرفته است. سطح گذر پل جديدا از آهن و چوب ساخته شده و تعويض مصالح و ملات به کار رفته در پل با سيمان از جمله تغييرات ايجاد شده است.
اين پل در مسير جاده پيرانشهر به سردشت و در مسير فرعي روستاي »ببي آوا« به »سپيدار«و در شهرستان سردشت بر سر راه قديمي سيرآباد به مهاباد در قسمت شمالي رودخانه زاب کوچک ساخته شده است.
ساختمان اوليه پل مربوط به دوره ساساني بوده ولي در اثر سيلاب رودخانه از بين رفته و در اواسط قرن سيزدهم (قاجار) هجري به دستور شيخ مولانا از مريدان شيخ يوسف الدين برهان تجديد بنا شده است.
طول پل 55 متر و عرض آن در قسمت پايين 10 متر و در قسمت بالا 5/4 متر و ارتفاع آن 10 متر بوده و ارتفاع آن تا کف دهانه تقريبا 15 متر است.
احتمال مي رود که نام اين پل از نام قلعه‌اي بنام قلعه تاسيان به دوره ساساني مربوط بوده و بقاياي آن هنوز هم در قسمت شمالي اين پل و به فاصله کمي از آن قرار گرفت.
وجود صخره‌هاي طبيعي و صخره‌اي بودن بستر رودخانه مانع از انجام عمليات پي سازي در اين پل شده و پايه‌ها را بدون پي‌سازي مستقيم روي صخره‌ها سوار کرده‌اند.
طول پل تقريبا شمالي جنوبي بوده و داراي 5 پايه است که به جز يکي از پايه‌ها که از لاشه سنگ و ملات ساروج بنا گشته، بقيه ستون‌ها توسط سنگ‌هاي طبيعي رودخانه تشکيل شده‌اند.
با اينکه قدمت اصلي پل به دوره ساساني نسبت داده شده اما بناي فعلي هيچ يک از ويژگي‌هاي معماري ساساني را ندارد و سنگ چيني آن گواه از معماري دوره قاجاريه است.
نکته هوشمندانه در ساخت اين پل انتخاب مکان مناسب براي محل قرارگيري پل توسط معمار آن بوده به طوري که در اين مکان سنگ‌هاي طرفين پل که از شيب تند کوهستاني و آخرين دامنه آن است به حداقل ممکن رسيده و اين باعث کاهش طول پل و کاهش دهانه‌ها و قرار گرفتن پايه‌ها در دل صخره‌هاي طبيعي شده است.
همچنين نکته ديگر قابل توجه در ساخت اين پل تغيير نکردن عرض رودخانه در طول زمان، به دليل صخره‌اي بودن محل است که هنوز آب از زير آن عبور مي‌کند.
اين پل در مسير کاروان‌هاي تجاري و نظامي قرار داشته که اکثر جنگ‌هاي نظامي منطقه از طريق اين پل صورت گرفته و به خصوص در دوره عزيز خان مکري اهميت ويژه‌اي در ارتباط بين غرب و شمال کشور داشته است.
پل قلاتاسيان رويدادهاي گوناگون تاريخي ازجمله تهاجم روس ها به خاک ايران و عبور ارتش امپراتور عثماني را در حيات خود تجربه کرده است.
به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، اين پل امروزه بيشتر براي تردد اهالي احشاتم و انتقال بر روردخانه زاب مورد استفده بوده و در اطراف اين پل طبيعت زيبا و مناظر خيره کننده، چشم اندازهاي بي بديلي را خلق کرده‌اند که چشم‌ها از ديدنش سير نمي‌شود.
اين اثر تاريخي در تاريخ 20 آذر 1379 با شماره‌ ثبت 2922 به‌ عنوان يکي از آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.