حلواي سياه اردبيل، طعمي از تاريخ و مهرباني مردم سبلان

حلواي سياه استان اردبيل خوراکي سنتي با طعمي خاص و ارزش غذايي بالاست و ميان گردشگران و مسافران شهرستان‌هاي سرعين، مشگين‌شهر و اردبيل محبوبيتي چشمگير يافته است.
پيشينه حلواي سياه به روزگاران گذشته باز مي‌گردد و به گفته ريش‌سفيدان اردبيل از ديرباز با ترکيب آرد سبوس‌دار گندم، روغن حيواني، شيره انگور و ادويه‌هاي محلي به عنوان غذايي مقوي پخته مي‌شود و هميشه علاوه بر زمستان‌هاي سرد در فصول ديگر نيز مشتري و خواهان زيادي دارد.
گفته مي‌شود حلواي سياه ابتدا در روستاهاي اردبيل رواج داشته و به مرور اين خوراک سنتي از سفره‌هاي روستايي فراتر رفته و وارد بازار شده و به عنوان نمادي از اصالت و فرهنگ تغذيه مردم اردبيل شناخته شد.
کارشناسان تغذيه، حلواي سياه را سرشار از مواد معدني و ويتامين‌ها مي‌دانند ، اين حلواي سنتي به‌ويژه در فصل سرد سال منبعي غني از انرژي و گرما براي بدن است و استفاده از شيره انگور طبيعي و روغن حيواني خالص، طعم و عطر ويژه‌اي مي‌بخشد که در کمتر خوراکي مشابه آن يافت مي‌شود.
بيوک جامعي ، صاحب‌نظر حوزه فرهنگ فولکلور استان اردبيل درباره حلواي سياه گفت: در فرهنگ اردبيل پخت حلواي سياه تنها يک فعاليت آشپزي نيست؛ بلکه آييني اجتماعي است که در مناسبت‌هاي شادي و عزاداري، ماه محرم و حتي آيين‌هاي عروسي جايگاه خاصي دارد.
وي ادامه داد: در خانه‌هاي قديمي اين خطه، همچنان رسم است که ميهمانان با تکه‌اي از اين حلواي گرم و چاي محلي پذيرايي شوند.
به گفته فعالان گردشگري، حلواي سياه پس از عسل سبلان و کره محلي يکي از پرفروش‌ترين سوغات بازار اردبيل به شمار مي‌رود و بسياري از گردشگراني که از چشمه‌هاي آبگرم سرعين بازديد مي‌کنند، پيش از بازگشت به شهر و ديار خويش چند بسته از اين حلوا را به‌عنوان يادگاري از سفري دلچسب خريداري مي‌کنند.
اداره‌کل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي استان اردبيل در سال‌هاي اخير با ثبت مهارت تهيه حلواي سياه در فهرست ميراث ناملموس ملي زمينه را براي معرفي گسترده‌تر اين خوراک سنتي به گردشگران داخلي و خارجي فراهم کرده است.
مرکز عمده پخت و فروش حلواي سياه در شهر اردبيل محله عالي قاپو اين شهر است که اين محله و خيابان نيز از تاريخي کهن برخوردار است ، تهيه‌کنندگان و فروشندگان حلواي سياه علاوه بر آرد سبوس‌دار ، گردو خرد شده، زنجبيل، دارچين و گاهي هم تخم‌مرغ به حلواي سياه مي‌افزايند.
به گفته آنها ، در برخي روستاهاي اطراف شهرستان‌هاي مشگين‌شهر و نير از سياه‌دانه و کنجد نيز براي افزايش ارزش غذايي حلواي سياه استفاده مي‌شود.
در فرآيند پخت حلواي سياه آرد سبوس‌دار با حرارت ملايم در روغن محلي تفت داده مي‌شود تا رنگي تيره و بوي مطبوعي به خود گيرد، سپس شيره انگور يا شيره توت به تدريج افزوده مي‌شود تا ترکيبي غليظ و خوش‌عطر حاصل شود.
به گفته متخصصان طب سنتي، حلواي سياه اردبيل سرشار از مواد معدني و انرژي طبيعي است و گروه‌هاي مختلف غذايي را در خود جاي داده است و به واسطه وجود شيره انگور و روغن حيواني سبب توليد گرماي دروني و افزايش توان عمومي بدن مي‌شود.
گردو و دارچين سرشار از آنتي‌اکسيدان‌ها و ترکيبات تقويت‌کننده مغز است و در حلواي سياه وجود دارد و آرد سبوس‌دار و زنجبيل آن موجب هضم بهتر مواد غذايي و کاهش نفخ و سردي معده مي‌شود.
در فرهنگ مردم اردبيل، مصرف حلواي سياه در شب‌هاي زمستان با چاي محلي يا شير داغ نمادي از صميميت و گرمي خانواده است و بسياري از سالمندان اردبيلي هر صبح زمستاني يک قاشق از اين حلواي مقوي را براي حفظ انرژي و نشاط ميل مي‌کنند.
به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، استان اردبيل با 12 شهرستان و جاذبه‌هاي گردشگري طبيعي، تاريخي، اقتصادي و مذهبي در شمال غرب ايران واقع شده است.